Mechanizmy obronne

Czym jest nasza osobowość? Istnieje porównanie, że jest ona niczym góra lodowa, gdzie sam jej czubek jest naszą świadomością, a  wszystko pozostałe - nieświadomością, czyli czymś niedostępnym dla nas samych. Gdy tak dłużej o tym myślę, to przeraża mnie fakt, jak ogromna jest nasza nieświadomość i ile rzeczy tak na prawdę jest ukrytych przed nami. 

Nasza osobowość według koncepcji Freuda, składa się przede wszystkim z 3 elementów: id, ego i superego. Czym one są?
Id - według Freuda są to głównie instynkty popędy - tzw. część pierwotna. Popędy i pragnienia takie jak u zwierząt, czyli agresja, głód, popęd seksualny itp.
Superego - to część kulturowa, różne zakazy i nakazy, normy kulturowe. Są to uwewnętrznione głosy naszych rodziców, wychowawców oraz wszystko to, co nabyliśmy w trakcie socjalizacji - to co nam wolno, a czego nie.
Ego - łącznik id i superego, świata natury i kultury. Dysponuje on mechanizmami obronnymi. Są one stosowane nieświadomie przez nas. Mogą fałszować obraz rzeczywistości, ale chronią człowieka przed przykrymi uczuciami, takimi jak lęk, poczucie winy czy poczucie krzywdy.
Podtrzymują dobre poczucie własnej wartości i dbają o naszą samoocenę. 

A teraz poznajcie kilku naszych  życiowych sprzymierzeńców:

WYPARCIE

Dzięki niemu człowiek nie pamięta rzeczy, które zagrażają jego samoocenie. Porażki, traumy, wydarzenia które były dla nas przykre np. próby gwałtu czy sam gwałt, różne makabryczne obrazy, doświadczenia czy pierwsze lata życia. Wyparcie jest zawsze do nieświadomości, więc choćbyśmy bardzo chcieli to ciężko będzie sobie cokolwiek przypomnieć.

TŁUMIENIE

Sytuacje przykre, zagrażające nam i naszym emocjom, spychane są tym razem do podświadomości. Nie są one na co dzień wykorzystywane, ale mamy możliwość odtworzenia ich i przypomnienia sobie. Która opcja jest według Was lepsza? Wyparcie czy tłumienie?

PROJEKCJA

To zjawisko polega na tym, że przypisujemy innym cechy, które mamy my sami, ale ich nie dostrzegamy lub nie akceptujemy, albo nie jesteśmy ich świadomi. Widząc je u innej osoby, widzimy tak na prawdę obraz samych siebie. Nie oznacza to też tego, że każda osoba nosi nasze ukryte cechy :)

REGRESJA

Przejawianie elementów typowych dla wcześniejszego etapu w naszym rozwoju, czyli tak jakby cofamy się do wcześniejszego momentu, bo.. na przykład boimy się nowej zmiany, boimy się stanąć twarzą w twarz z problemem, i jedynym wyjściem jest cofnięcie się o krok do tyłu, aby zniwelować i uspokoić negatywne emocje i wzmocnić się. Gdzieś na Internecie widziałam obrazek, który był podpisany w takich sposób, że idealnie opisuje ten mechanizm obronny - "jeżeli się cofam, to tylko po to aby wziąć większy rozbieg", coś w tym stylu. Jest w tym może trochę prawdy no i... jest to też motywujące.

PRZENIESIENIE

Polega na przeniesieniu emocji z jednej osoby na drugą. Przeważnie dzieje się to wtedy, gdy nie możemy wyładować emocji na osobie, bo jest kimś ważnym - np. kimś z pracy i  gdy wracamy do domu to wyładowujemy swoje emocje na najbezpieczniejszym obiekcie - np. rodzicach czy na swoim chłopaku. Dlaczego? Może dlatego, że jest to dla nas bezpieczniejsze. Argumentów na to jest na prawdę wiele, choćby to, że bliska osoba nam wybaczy, a szef może nas pisząc wprost wylać.

MECHANIZMY SAMOUTRUDNIAJĄCE

To będzie każdemu bardzo dobrze znane. Rzucanie sobie kłód pod nogi. Przykład? Zostało Ci 5 dni do ważnego egzaminu. Masz już przygotowane notatki i chcesz zasiąść do nauki. Dzwoni koleżanka. Zamiast powiedzieć jej, że musisz się trochę pouczyć to kontynuujesz rozmowę, bo dawno się nie widziałyście. Następnego dnia wymówką jest sprzątanie, bo jest za duży bajzel i "jak tu się skupić w takim bałaganie?". Kolejnego dnia znowu coś się niespodziewanie wydarza i zostaje CI JEDEN dzień do egzaminu. Od razu włącza Ci się styl latynoski pod tytułem "desperados" i jak sama nazwa mówi, desperacko chcesz się  w kilka godzin świetnie przygotować. Jest to idealny przykład działania tego mechanizmu. Większość z nas go często wykorzystuje. Działają tutaj też mechanizmy fizyczne takie jak uczenie się wymaga koncentracji, a to budzi napięcie, czego organizm nie lubi (rodzi się pewien stres i to czy będzie on wykorzystany pozytywnie czy negatywnie to już nasza zasługa).

Podsumowując, czy mechanizmy obronne są dobre czy złe? Na pewno dbają o naszą samoocenę i samopoczucie, ale też fałszują niektóre wydarzenia i uniemożliwiają samorozwój i świadomy pogląd na sytuację. Jakie jest Wasze zdanie?
Jak odkąd dowiedziałam się o ostatnim z opisywanych mechanizmów momentalnie zmieniłam moje podejście do nauki i staram się sama bronić przed tym. A Wy któryś z nich stosujecie - świadomie czy nieświadomie? Potraficie się odnaleźć, w którymś z przykładów?